برآورد تبخیر غیر ماندگار از سطح خاک لخت به روش شیب هیدرولیکی صفر و مقایسه با مدل بیلان آب

Authors

منصور پاره کار

علی نشاط

فریدون کاوه

abstract

تبخیر از سطح خاک نقش مهمی در بیلان آبی طبیعت دارد به طوری که بخش عمدة بارندگی و آب آبیاری در نواحی خشک و نیمه خشک از طریق تبخیر از سطح خاک تلف می­شود. در این گونه نواحی، مناطقی با سطح ایستابی بالا وجود دارد که با تبخیر از سطح خاک، تجمع املاح در سطح خاک نیز به وقوع می پیوندد. بنابراین تبخیر از سطح خاک نه تنها باعث اتلاف رطوبت، بلکه موجب شور شدن خاک3 نیز می­شود. مشکل اصلی دربرآورد دقیق تبخیر غیر ماندگار در شرایط مزرعه­ای، نبود روابط ساده با حداقل اطلاعات مورد نیاز برای لحاظ کردن تلفات آب در مدلهای بیلان  آب است. هدف اصلی از این مطالعه ارائه روشی ساده، برای محاسبة تبخیر از سطح خاک لخت در مناطق خشک و نیمه خشک با سطح ایستابی عمیق است. در این روش از منحنی رطوبتی خاک، منحنی رطوبت- عمق و حرکت یک بعدی غیر ماندگار استفاده و میزان صحت پیش بینی آن با شرایط واقعی منطقه تعیین شد. در مناطقی که سطح ایستابی عمیق است، به دلیل مشکل بودن شبیه سازی شرایط مرزی پایین­دست، استفاده از مدل فیزیکی ناممکن است. با استفادهاز مدل بیلان آب در مناطق مختلف و با توجه به وضع موجود و روند تغییرات، پارامترهای کاربردی این مدل تعیین شد. با استفاده از این پارامترها مقدار تبخیر نهایی برای مناطق کرج ، تربت حیدریه، و مشهد به ترتیب 174، 116، و 297 میلیمتر در دوره­های زمانی 20، 44، و 62 روزه در ماه­های تیر 1382، شهریور و مهرماه 1381، مرداد و شهریور 1381 تخمین زده شد. در این بررسی از روش شیب هیدرولیکی صفر4 با شرایط اولیه و مرزی حاکم بر فرایند تبخیر، که مرز زیرین آن عمق نامحدود است، استفاده شد. به این منظور منحنی رطوبت ـ عمق در صحرا با نمونه برداری رسم شد و با توجه به تعیین پارامترهای فیزیکی خاک در آزمایشگاه و مشخص شدن پتانسیل ماتریک از روی منحنی رطوبتی خاک و موقعیت مکانی آن، منحنی پتانسیل هیدرولیکی ـ عمق رسم و با استفاده از این منحنی و منحنی فوق، عمق تبخیر و مقدار تبخیر نهایی محاسبه شد. مقادیر تبخیر در مناطق فوق به ترتیب 182، 117، و 297 میلیمتر برای دوره­های مورد نظر بود. اختلاف نتایج به دست آمده از مدل بیلان آب با روش شیب هیدرولیکی صفر کمتر از پنج درصد در این مناطق است. این مقدار اختلاف در آزمایش­های صحرایی اهمیت چندانی ندارد وتطابق خوبی بین نتایج وجود دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

full text

یک روش ساده آزمایشگاهی برای تخمین تبخیر از سطح خاک لخت بدون وجود سطح ایستایی

استفاده از معادله تبخیر که برا ساس معادله کلی جریان آب در خاک غیر اشباع بنا شده در عمل دارای محدودیتهایی می باشد. لذا به منظور تعیین سرعت تبخیر از سطح خا ک لخت و در غیاب سطح ایستایی ‘ یک روش سریع و آسان ارائه شد ومورد ارزیابی قرار گرفت. برای اندازه گیری تبخیر واقعی از خاک لخت Es ‘ از نمونه های خاک (شن نرم) با طول متفاوت که درمعرض تبخیر بالقوه E0 قرار گرفته بودند استفاده شد. با تقسیم تبخیر واقعی...

full text

یک روش ساده آزمایشگاهی برای تخمین تبخیر از سطح خاک لخت بدون وجود سطح ایستایی

استفاده از معادله تبخیر که برا ساس معادله کلی جریان آب در خاک غیر اشباع بنا شده در عمل دارای محدودیتهایی می باشد. لذا به منظور تعیین سرعت تبخیر از سطح خا ک لخت و در غیاب سطح ایستایی ‘ یک روش سریع و آسان ارائه شد ومورد ارزیابی قرار گرفت. برای اندازه گیری تبخیر واقعی از خاک لخت es ‘ از نمونه های خاک (شن نرم) با طول متفاوت که درمعرض تبخیر بالقوه e0 قرار گرفته بودند استفاده شد. با تقسیم تبخیر واقعی...

full text

بررسی اعتبـار مدل های ریاضی و رایانه ای تخمین تبخیر غیرماندگار از سطح خاک لخت توسط عملیات میـدانی سنجش تبخیـر

مشکل اصلی برآورد دقیق تبخیر در شرایط مزرعه‌ای فقدان روابط ساده با حداقل اطلاعات مورد نیاز برای لحاظ نمودن تلفات آب در مدل های بیلان آب است. هدف اصلی این تحقیق، بررسی روش های موجود محاسبه تبخیر از سطح خاک لخت و پیشنهاد بهترین روش می‌باشد. اغلب این روابط تجربی بوده و برای استنتاج آن ها از فرضیات ساده کننده‌ای جهت حل تحلیلی معادله Richards با شرایط اولیه و مرزی تقریبا ثابت و مدل فیزیکی استفاده شده...

full text

مقایسه روش های تجربی برآورد تبخیر از سطح آزاد آب (مطالعه موردی: سد تنظیمی دز)

تبخیر عامل مهمی در مدیریت منابع آب است و با محاسبه دقیق آن می توان راهکارهای موثری در جهت کاهش اثرات خشکسالی و به منظور حفاظت منابع آب اجرا نمود. به دلیل کمبود ایستگاههای تبخیر سنجی و عدم وجود آمار کافی از تبخیر از روشهای تجربی برآورد تبخیر از سطح آزاد آب می توان استفاده نمود. در این تحقیق با استفاده از آمار 10 ساله ایستگاه سد تنظیمی دز با استفاده از روشهای تجربی مایر، مارسیانو، شاهتین، هفنر، ا...

full text

برآورد آب مصرفی در بخش کشاورزی به روش بیلان آب

حدود دو سوم آب رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و آبخوان‌های زیرزمینی جهان در بخش کشاورزی به مصرف می‌رسد. در ایران نیز مانند سایر کشورها، بخش قابل‌توجهی از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی در این بخش استفاده می‌شود. مبنای اساسی برآورد حجم آب مصرفی در بخش کشاورزی تحلیل مؤلفه‌های بیلان آب در سطح کشور است. متغیر بودن میزان بارش سالانه منشأ مؤلفه‌های بیلان آب در چرخة هیدرولوژی و به‌تبع آن، متغیر بودن حجم آب مصرفی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
تحقیقات مهندسی کشاورزی

Publisher: موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

ISSN 1735-5672

volume 5

issue 4 2005

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023